Phó thủ tướng Vương Đình Huệ phát biểu tại cuộc họp ngày 5-7 - Ảnh: Ngọc An

"Thậm chí nếu không làm được sẽ có biện pháp mạnh, thay thế cán bộ", Phó thủ tướng nói tại cuộc họp triển khai kết luận của Bộ Chính trị về việc xử lý các tồn tại, yếu kém của một số dự án, doanh nghiệp yếu kém, chậm tiến độ ngành công thương diễn ra chiều nay 5-7 tại Hà Nội.

Báo cáo tình hình xử lý 12 dự án, Thứ trưởng Công Thương Hoàng Quốc Vượng cho biết đã có một số doanh nghiệp khởi động trở lại và có hiệu quả nhất định. 

Đạm, thép khả quan, dầu khí “lay lắt”

4 dự án sản xuất phân bón hoạt động bình thường theo hướng tiết giảm chi phí, đạt công suất từ 70 - 80%, nhưng sản xuất kinh doanh vẫn lỗ.

Nhà máy thép Gang thép Thái nguyên của Tổng công ty thép Việt Nam hiện đã phối hợp giải quyết vướng mắc liên quan đến nhà thầu. Theo đó, nhà thầu MCC mong muốn tiếp tục đảm nhận hoàn thành nhiệm vụ; hoàn thành việc rút vốn của SCIC; xây dựng chi tiết phương án và khả năng tăng vốn điều lệ; dự án khai thác và tuyển quặng mỏ sắt Quý Xa và nhà máy gang thép Lào Cai, hiện đã tiếp tục triển khai dự án dây chuyền cán thép 500.000 tấn/năm…

Dự án sản xuất sơ xợi Đình Vũ đang hết sức khó khăn, đặc biệt khi bị thua kiện trong vụ tranh chấp với khu công nghiệp Đình Vũ về việc PVTex chưa chi trả tiền điện, nước, hạ tầng cơ sở. Do không có khả năng thu xếp nguồn trả nợ, công ty này sẽ bị phong tỏa tài khoản, tạm giữ tài sản, tạm dừng chuyển nhượng quyền sở hữu…

Khó khăn nhất là nhóm các nhà máy thuộc Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN). Trong đó, dự án nhiên liệu sinh học ethanol Quảng Ngãi hiện chỉ vận hành ở mức 30% và đang kiến nghị tăng thêm vốn. Các nhà máy nhiên liệu sinh học Phú Thọ và Bình Phước hiện đang thực hiện thoái vốn, nhưng cũng gặp khó khăn.

Hiện chỉ có 6 nhà máy đang sản xuất kinh doanh, còn lại đều "đắp chiếu", dừng hoạt động hoặc thi công dở dang. Tính đến 31-12-2016, lỗ lũy kế của các nhà máy là 16.126 tỉ đồng, nhiều doanh nghiệp âm vốn chủ sở hữu.

Ông Huệ thẳng thắn chỉ ra những sai phạm trong quá trình đầu tư, vận hành, chủ yếu là do yếu tố chủ quan, điểm chung là khi lập và phê duyệt dự án thì rất nhanh, nhưng khi tổ chức thực hiện lại rất trì trệ.

Đặc biệt, vướng mắc với các nhà thầu EPC khiến thời gian thi công kéo dài, nên hầu hết các dự án phải điều chỉnh tổng mức đầu tư, tăng đến gần 50% vốn. 

Chậm xử lý, quy trách nhiệm lãnh đạo

Phê bình việc xử lý các dự án của PVN quá chậm trễ, Phó thủ tướng nhấn mạnh đây là vấn đề lớn nhận được sự quan tâm của các cấp, ngành và toàn xã hội. Phó thủ tướng yêu cầu Bộ Công Thương họp với PVN và báo cáo cụ thể những việc cần làm và xác định rõ trách nhiệm từng người.

“Xử lý thông thường không được thì có biện pháp mạnh hơn, không làm được thì thay thế cán bộ, tài sản không định giá được thì cho cơ quan chức năng định giá, xem xét có tiêu cực tham nhũng hay không? Thứ trưởng nào phụ trách dự án, gắn rõ trách nhiệm để thực hiện. Tinh thần là nếu trong quá trình làm mà có sai phạm, chây ì hoặc cản trở thì sẽ xử lý”, Phó thủ tướng chỉ đạo.  

Phó Thủ tướng nhắc lại chỉ đạo của Bộ Chính trị: Giải quyết dứt điểm tồn tại vướng mắc, khắc phục thua lỗ tối đa cho nhà nước.

Cụ thể, năm 2017 phải hoàn thành phương án và trình cơ quan có thẩm quyền phê duyệt và tổ chức triển khai phương án; năm 2018 xử lý căn bản tồn tại yếu kém; năm 2020 hoàn thành việc xử lý.

Đồng thời xác định rõ trách nhiệm và xử lý nghiêm minh với các tổ chức, cá nhân để xảy ra thua lỗ, thất thoát vốn nhà nước tại các dự án.

Phó Thủ tướng nhấn mạnh 4 quan điểm chỉ đạo của Bộ Chính trị trong xử lý các dự án này.

Thứ nhất, tôn trọng nguyên tắc thị trường, tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các doanh nghiệp, tinh thần tự cứu lấy mình, nhà nước không cấp thêm vốn. 

Thứ hai, kiên quyết xử lý sớm tranh chấp và bất đồng phát sinh với các nhà thầu; tái cơ cấu doanh nghiệp theo hướng ưu tiên bán, thoái vốn cho các nhà đầu tư ngoài nhà nước; kiên quyết phá sản, giải thể với dự án không có khả năng khắc phục, thu hồi tối đa tài sản nhà nước, hạn chế tối đa thất thoát vốn, tài sản nhà nước.

Thứ ba, thực hiện xử lý theo đúng quy định pháp luật, đảm bảo tính công khai minh bạch, tăng trách nhiệm người đứng đầu trong xử lý các dự án, doanh nghiệp, quan tâm đảm bảo quyền lợi người lao động, an sinh xã hội, quốc phòng, lưu ý khâu định giá tài sản.

Thứ tư, thanh tra kiểm toán, làm rõ sai phạm ở từng dự án, sớm hoàn thiện thủ tục tố tụng, không để tái diễn khuyết điểm quản lý điều hành trong các dự án.