Ông Michael Kovrig - Ảnh: AP

Theo Hãng tin AP, hơn 100 học giả Trung Quốc và cựu quan chức ngoại giao tại nhiều quốc gia trên thế giới đã gửi tâm thư tới chủ tịch Trung Quốc, kêu gọi thả hai công dân Canada đang bị bắt giữ.

Bức tâm thư nêu quan điểm lo ngại của họ cho rằng việc bắt giữ hai công dân Canada là cựu nhân viên ngoại giao Michael Kovrig và doanh nhân Michael Spavor đã phát đi tín hiệu đáng lo ngại với những người đang làm việc trong lĩnh vực chính sách và nghiên cứu tại Trung Quốc.

Phần đông giới quan sát quốc tế đều cho rằng hai công dân Canada bị chính quyền Trung Quốc bắt giữ là động thái trả đũa của Bắc Kinh sau vụ việc bà Mạnh Vãn Chu, giám đốc tài chính tập đoàn công nghệ Huawei của Trung Quốc, bị bắt tại Vancouver.

Trong bức tâm thư, các học giả và chuyên gia cho biết ông Kovrig là cựu cán bộ ngoại giao làm việc trong tư cách một chuyên gia về châu Á cho tổ chức nghiên cứu International Crisis Group. Trong khi đó ông Spavor là người đã góp sức nhiều cho việc thiết lập mối quan hệ giữa Triều Tiên với Trung Quốc, Canada và Mỹ.

Thư cũng ca ngợi ông Kovrig và ông Spavor là những người đóng vai trò kết nối giữa Canada và Trung Quốc, cho rằng việc bắt giữ họ sẽ khiến các chuyên gia khác, trong đó có những người viết tâm thư, sẽ phải "thận trọng hơn" khi tới Trung Quốc.

"Các cuộc hội họp và trao đổi là nền tảng cho nghiên cứu nghiêm túc và quan hệ ngoại giao trên toàn thế giới, trong đó có cả giới học giả và ngoại giao Trung Quốc", bức thư viết. "Việc bắt giữ hai ông Kovrig và Spavor đã phát đi thông điệp cho thấy công tác mang tính xây dựng này không được chào đón và thậm chí là nguy hiểm tại Trung Quốc".

Bức thư cũng cho rằng các vụ bắt giữ sẽ dẫn tới tình thế "giảm bớt đối thoại và tăng thêm mất lòng tin, phá hỏng các nỗ lực nhằm giải quyết những bất đồng và tìm kiếm đồng thuận. Cả Trung Quốc lẫn phần còn lại của thế giới đều sẽ nhận về hậu quả tồi tệ hơn".

Hơn 20 cựu quan chức ngoại giao tại 7 quốc gia, trong đó có cựu ngoại trưởng Anh Malcolm Rifkind, cựu ngoại trưởng Úc Gareth Evans và hơn 100 học giả cũng như nhà nghiên cứu từ 19 quốc gia trên thế giới đã ký vào bức thư.

Trong diễn biến liên quan, cuối tuần qua phát biểu trước các nghị sĩ thuộc Ủy ban đối ngoại Hạ viện Canada, ông McCallum, đại sứ Canada tại Trung Quốc, cho biết cả hai công dân Canada bị Trung Quốc bắt đang bị đối xử không tốt, ví dụ ông Michael Spavor bị nhốt trong phòng giam đèn bật sáng 24/24.

Trong khi đó, theo Reuters, cựu lãnh đạo Cơ quan an ninh tình báo Canada giai đoạn 2009-2013, ông Richard Fadden, ngày 21-1 có bài viết đăng trên báo Globe and Mail bày tỏ quan điểm cho rằng Canada không nên sử dụng thiết bị viễn thông 5G của Huawei, bất chấp đe dọa trước đó của Trung Quốc, để bảo vệ an toàn cho người dân Canada.

TTO - Đại sứ Canada tại Trung Quốc tuyên bố những đàm phán tự do thương mại giữa hai nước hiện đã chết và chắc chắn sẽ không thể khôi phục trong tương lai gần.